Gianni Marietta

Su questo toret c'è un bicchiere di plastica a disposizione di chi volesse usarlo per bere...

Ciao, torèt! A l’è nen ch’i buta giù ste doe righe, perchè cissà dai mè ringrét e da le mie nostalgìe, ma perchè im sento montè sù, da l’ancreus dël cheur, ël nebion mossant ‘d j’arcòrd giumai lontan dla mia gioventù, ch’a fiorisso an sël longh sentè përcorù a l’ombra dël ciochè dla césa dël “Monterosa”. Col che ‘ncheuj a l’è ‘n gròss Istituto Salesian, senter d’agregassion për ij giovo dla Bariera ‘d Milan, con scòla, cine, teatro, gieugh da bòce e da ténis, palestra e camp da “calcetto” con tuti ij confòrt, për noi gagno a l’era nen mach l’“Oratòri”, ma a l’era ‘dcò television, “play-station”, computer, “discoteca”… e scòla ‘d vita. Ij termo dl’Oratòri antlora a j’ero marcà dal camp da balon (ch’a l’era peuj la cort pì gròssa), dal teatro véj, ch’as trovava ‘ndoa adéss a j’è la sala “Don Martano”, e da l’autra part da la Césa, con, al pòst ëd la modèrna Caplëtta, ël local ch’a servìa da scòla ëd musica për banda e fanfarin-a. Pen-a fòra, an sël canton pì lontan dal ciochè, da la part ëd via Mercadante, propi ‘ndoa che adéss a j’è la rampa ch’a pòrta ai neuv garàs, a j’era ‘n cancel ch’a dasìa ‘nt la cort. Lì davzin, an sël marciapé, un “torèt”, la caraterìstica fontanin-a vërda con la testa dël tòr, ch’a soagnava tanti canton dla nòstra Turin. A l’era ‘n pont ëd riferiment. A l’era ‘l nòstr bar, la nòstra dòcia, përché a la fin ëd minca partìa ‘d balon, istà o invern ch’a fùissa, a l’era tacà a la boca dël Torèt ch’is dasìo la prima, pì grosséra dle polidià. Se peuj a l’era ‘ncapitàje n’assident ëd gieugh, i corìo subit al Torèt, che con la sua eva, sempre la pì frësca, sclinta e polida, a lavava ‘l sangh e a pasiava ‘l dolor dij niss e djë sbrolon. Chi ch’a stasìa ‘d cà lì davzin, dzortut d’istà, a duvrava l’eva dël “torèt”. «A l’è pì frësca!» a disìo «A ven giù drita e filà dal Pian ëd la Mussa!». A portava, a chi che motobin da ràir a podìa bogesse da la Bariéra, na golà ‘d purëssa, na bocà dl’aria dij nòstri brich. Che darmagi: da tanti ani, oramai, a l’han gavà la pì part dij torèt da le contrà ‘d Turin. Ciao, Torèt! Ancheuj ij frigo e ij congelator a preuvo a imitete, ma a podran mai cissè ant ij giovo l’afét për j’ogét dël nòstr passà, car come tuti j’arcòrd ch’an pòrto ‘ndarè lontan, fin-a aj temp ëd la nòstra gioventù.